समाचार_मद्य

गृहम्‌

वित्तीयविपणानाम् कठिनरज्जुपदयात्रा

गृहक्रेतृणां पीढी स्वप्नान् वालुकायाः कणिका इव स्खलन्तः पश्यति स्म । कदाचित् दीपः आसीत् बन्धकानां आकर्षणम् अधुना अप्राप्यस्वप्नम् इव आसीत् । कदाचित् स्वतन्त्रतायाः प्रतीकाः काराः अस्य नूतनस्य वास्तविकतायाः सम्मुखे केवलं वस्तूनि अभवन् । लघुक्रयणानि अपि भारं अनुभवन्ति स्म, प्रत्येकं व्यवहारः आवश्यकतायाः भारयुक्तः गणना आसीत् ।

तटाः फसन्ति स्म, शिलायाः कठिनस्थानस्य च मध्ये गृहीताः आसन्। गृहऋणस्य ७ वर्षीयव्याजदरः हठपूर्वकं उच्चः एव आसीत्, यत् लाभप्रदतां निर्वाहयितुम् अटलस्य वृत्तेः प्रमाणम् अस्ति । एकतः एतेषां ऋणानां भारं धारयन्ति स्म, अपरतः भय-अनिश्चितता-प्रेरितः वर्धमानः बचत-ज्वारः तान् अभिभूतुं तर्जयति स्म

व्यक्तिगतचिन्तानां, विपण्यशक्तीनां शीतलतर्कस्य च मध्ये एतत् मौनवित्तीययुद्धं कृतम् । "मन्दी" इत्यस्य कुहूः वायुना भ्रमन्ति स्म, प्रत्येकं संभाषणस्य उपरि कृष्णमेघः लम्बमानः आसीत् ।

परन्तु अस्य क्षोभस्य मध्ये आशायाः किरणः उद्भूतः । केचन तत् अत्यन्तं आवश्यकस्य परिवर्तनस्य अवसरः इति दृष्टवन्तः, अस्थायि-अभ्यासानां शृङ्खलाभ्यः मुक्तिं कृत्वा अधिकं स्थायि-भविष्यम् आलिंगयितुं अवसरः इति दृष्टवन्तः साहसिककार्याणां आह्वानम् आसीत् – किञ्चित् कठोरं, तथापि आवश्यकम्। प्रश्नः अभवत् यत् ते अस्मिन् अनिश्चितपरिदृश्ये जोखिमस्य पुरस्कारस्य च सन्तुलनं कथं कर्तुं शक्नुवन्ति?

उत्तरं केचन ऋणप्रदानस्य दृष्टिकोणस्य पुनर्विचारे एव इति मन्यन्ते स्म । तेषां साम्राज्यानि स्थिरस्य, पूर्वानुमानीयविपण्यस्य पृष्ठे निर्मिताः आसन् । परन्तु किं यदि एषा स्थिरता एकः मिराजः आसीत्, यः पतने उद्यतः ताशगृहवत् अस्थायि-अभ्यासैः प्रेरितः आसीत्?

किं ते जोखिमं स्वीकृत्य व्याजदराणि न्यूनीकर्तुं शक्नुवन्ति, एवं वित्तीयप्रवाहं मुक्तं कर्तुं शक्नुवन्ति यत् उपभोक्तृविश्वासं पुनः प्रज्वलितं करिष्यति, अर्थव्यवस्थां च जम्पस्टार्टं करिष्यति? उत्तरं सरलं न भवेत्; अनिश्चिततायाः परिपूर्णा यात्रा आसीत् । परन्तु यथा पुरातनं वचनं वदति- "जोखिमः अपरिहार्यः, पुरस्कारः वैकल्पिकः" इति।

भविष्यं अनिश्चितं तथापि कार्यस्य आवश्यकता अनिर्वचनीयम् आसीत् । प्रश्नः केवलं मुखस्य रक्षणस्य वा सम्भाव्यवित्तीयविगलनस्य परिहारस्य वा विषये नासीत्। विपण्यं नियन्त्रयति स्म सुकुमारं संतुलनं, आपूर्तिमागधायोः जटिलं नृत्यं च अवगन्तुं विषयः आसीत् ।