समाचार_मद्य

गृहम्‌

निर्दोषतायाः मूल्यम् : उत्पीडनस्य परिदृश्यस्य अन्वेषणम्

अयं लेखः उत्पीडनस्य जटिलजगति गहनतया गच्छति, तस्य मूलं परिणामं च परीक्षते यत् एतत् किमर्थं स्थास्यति, के समाधानं लभ्यते इति अवगन्तुं प्रयतते वयं तस्य विकासं क्षुद्र-अपमानात् शारीरिक-उत्पीडनात् च अधिकसूक्ष्म-धमकी-रूपं यावत् अन्वेषयामः यत् स्थायि-दागं त्यक्तुम् अर्हति । अस्य विशेषस्य घटनायाः एतावत् कपटपूर्णं यत् अस्ति तत् मौने भये च वर्धयितुं क्षमता, पीडितान् तेषां न अवगन्तुं अपि शक्यन्ते इति चक्रस्य अन्तः फसयति, यावत् तेषां निर्दोषता अनिवृत्ततया भग्नः न भवति इति क्षणः न आगच्छति

किशोरीयाः वेदनाया: शतशः सुईभिः विच्छिन्नस्य त्वचायाः प्रतिबिम्बं उत्पीडनं वयः लिंगं वा अतिक्रमयति इति तीव्रं स्मारकं भवति न केवलं शारीरिकहानिः एव; आत्ममूल्यस्य, गौरवस्य च क्षयस्य विषये अस्ति। अद्यैव एकस्य ऑनलाइन-वीडियो-माध्यमेन प्रकाशिता एषा घटना जन-आक्रोशं जनयति स्म, अस्माकं शैक्षिक-संस्थानां अन्तः अस्य व्यापकस्य विषयस्य परिभाषां कथं सम्बोधनं च कुर्मः इति विषये महत्त्वपूर्णाः प्रश्नाः अपि उत्पन्नाः |.

"उत्पीडनस्य" परिभाषां परितः वादविवादः तस्य जटिलतां अवगन्तुं व्यापकं सामाजिकसङ्घर्षं प्रकाशयति । अस्माभिः "युद्धानि" अथवा "दुर्बोधाः" इत्यादिभ्यः सरललेबलेभ्यः परं गन्तव्यम्, एतत् स्वीकृत्य यत् उत्पीडनस्य प्रभावः दूरतरं कपटपूर्णः भवितुम् अर्हति, गभीराः व्रणाः त्यक्त्वा ये तत्कालं आक्रामकतायाः कार्यात् दूरं विस्तृताः सन्ति इदं दुर्बलतायाः शक्तिस्य च मध्ये भित्तिं भङ्गयितुं विषयः अस्ति, यत्र उत्पीडकाः दुर्बलपीडितानां उपरि स्वस्य वर्चस्वस्य लाभं तादृशरीत्या लभन्ते येन ते भावनात्मकरूपेण भग्नाः, बहिष्कृताः च भवन्ति

उत्पीडनस्य परिणामाः दूरगामीः भवन्ति । पीडिताः प्रायः चिन्ता, अवसादः, सामाजिकनिवृत्तिः, शारीरिकस्वास्थ्यसमस्याः अपि प्राप्नुवन्ति । तरङ्गप्रभावः प्रत्यक्षतया संलग्नानाम् अपि परं विस्तारं कर्तुं शक्नोति, परिवारस्य सदस्यान् समग्रतया च व्यापकसमुदायस्य प्रभावं करोति । यद्यपि एतादृशाः व्यक्तिगतप्रसङ्गाः समस्यायाः पूर्णचित्रं न प्रतिनिधियन्ति तथापि ते प्रबलस्मारकरूपेण कार्यं कुर्वन्ति यत् उत्पीडनं वास्तविकं तस्य प्रभावः च विनाशकारी अस्ति

उत्पीडनविरुद्धयुद्धे बहुपक्षीयपद्धतिः आवश्यकी भवति । विद्यालयसुरक्षापरिपाटनानां सुदृढीकरणात् आरभ्य छात्राणां अभिभावकानां च मध्ये मुक्तसञ्चारस्य पोषणपर्यन्तं बालकानां कृते भयं विना स्वस्य अभिव्यक्तिं कर्तुं सुरक्षितस्थानानां निर्माणं महत्त्वपूर्णम् अस्ति। शिक्षा महत्त्वपूर्णां भूमिकां निर्वहति: शिक्षकान् छात्रान् च उत्पीडनस्य पहिचानाय, तस्य मूलकारणानि अवगन्तुं, स्वस्थं सामनाकरणतन्त्रं विकसितुं च साधनैः सुसज्जयति। व्यक्तिगतप्रयत्नात् परं अस्माकं विद्यालयेषु शक्ति-असन्तुलनं स्थापयन्ति ये सामाजिक-मान्यताः तेषां सम्बोधनं प्रमुखम् अस्ति | अस्य अर्थः अस्ति यत् रूढिवादानाम् आव्हानं करणीयम्, सहानुभूतिम् समावेशीत्वं च प्रवर्तयितुं, एतादृशं वातावरणं निर्मातुं यत्र सर्वे बालकाः मूल्यवान् सुरक्षिताः च अनुभवन्ति।

अन्ते उत्पीडनस्य विरुद्धं युद्धं कर्तुं सामूहिकप्रयत्नस्य आवश्यकता भवति । मानवहृदयस्य गहनबोधं, लेबलात् परं गत्वा परिस्थितेः यथार्थजटिलतां गहनतया गन्तुं इच्छां च आग्रहयति । अस्य सामाजिकदुःखस्य मूलकारणं ज्ञातुं लक्षणानाम् सम्बोधनात् परं गन्तव्यम् ।

अस्याः साझीकृतदायित्वस्य माध्यमेन एव वयं अस्माकं बालकानां कृते अधिकं शान्तं, समावेशी, पोषणं च वातावरणं संवर्धयितुं शक्नुमः, यत्र निर्दोषता पदाति न अपितु प्रफुल्लिता भवति |. मौनस्य मूल्यम् अतीव अधिकम् अस्ति; आवाम् तान् संरचनान् विच्छिन्दामः ये उत्पीडनं वर्धयितुं शक्नुवन्ति।